Trên thế giới, chỉ có chưa đến 100 phòng thí nghiệm an toàn sinh học cấp 4 – nơi xử lý những mầm bệnh nguy hiểm nhất (tính đến năm 2021).
Nội dung bài viết
Phòng thí nghiệm an toàn sinh học cấp 4 – nơi xử lý những mầm bệnh nguy hiểm nhất
Liệu có phải virus Corona là hậu quả của một cuộc nghiên cứu thất bại trong phòng thí nghiệm? Cho dù câu trả lời là gì, nguy cơ đại dịch trong tương lai bắt nguồn từ nghiên cứu với các mầm bệnh nguy hiểm là có thật.
Tâm điểm của cuộc thảo luận về vụ rò rỉ từ phòng thí nghiệm này là Viện Virus Học Vũ Hán, nằm ở vùng đồi núi ngoại ô của tỉnh Vũ Hán, Trung Quốc. Đó chỉ là một trong 59 phòng thí nghiệm ngăn chặn tối đa (containment lab) đang hoạt động, đang được xây dựng hoặc lên kế hoạch trên khắp thế giới.
Được gọi là phòng thí nghiệm an toàn sinh học cấp 4 (BSL-4), những phòng thí nghiệm này được thiết kế và xây dựng để các nhà nghiên cứu có thể làm việc một cách an toàn với các mầm bệnh nguy hiểm nhất trên hành tinh – những mầm bệnh có thể gây ra những căn bệnh nghiêm trọng và chưa có thuốc hoặc vắc xin điều trị. Các nhà nghiên cứu được yêu cầu mặc bộ quần áo điều áp toàn thân với lượng oxy độc lập.
Trải rộng trên 23 quốc gia, phòng thí nghiệm an toàn sinh học cấp 4 tập trung nhiều nhất ở châu Âu, với 25 phòng thí nghiệm. Khu vực Bắc Mỹ và châu Á có số lượng gần bằng nhau, lần lượt là 14 và 13 phòng thí nghiệm. Úc có 4 phòng thí nghiệm và châu Phi có 3. Giống như Viện Vi-rút Vũ Hán, ba phần tư phòng thí nghiệm an toàn sinh học cấp 4 trên thế giới nằm ở các trung tâm đô thị.
Với không gian phòng thí nghiệm rộng 3000m², Viện virus học Vũ Hán hiện là phòng thí nghiệm BSL-4 lớn nhất trên thế giới, mặc dù nó sẽ sớm bị Khoa Phòng vệ Nông nghiệp và Sinh học Quốc gia tại Đại học Kansas ở Mỹ vượt qua. Khi hoàn thành, tổng không gian phòng thí nghiệm BSL4 sẽ là 4.000m².
Hầu hết các phòng thí nghiệm an toàn sinh học cấp 4 đều nhỏ, với một nửa trong số 44 phòng thí nghiệm theo dữ liệu có diện tích dưới 200m² – nhỏ hơn một nửa kích thước của một sân bóng rổ chuyên nghiệp hoặc khoảng ba phần tư kích thước của một sân tennis.
Khoảng 60% phòng thí nghiệm BSL4 là các viện y tế công cộng do chính phủ điều hành, 20% do các trường đại học điều hành và 20% của các cơ quan phân tích sinh học.
Các phòng thí nghiệm này được sử dụng để chẩn đoán nhiễm trùng với các mầm bệnh có khả năng lây truyền và gây chết người cao, hoặc được sử dụng để nghiên cứu các mầm bệnh nhằm nâng cao hiểu biết khoa học của chúng ta về cách chúng hoạt động và phát triển các loại thuốc, vắc xin và các xét nghiệm chẩn đoán mới.
Cần cải thiện mức độ an toàn sinh học và an ninh sinh học đối với phòng thí nghiệm BSL-4
Tuy nhiên, việc tất cả các phòng thí nghiệm này đều đạt điểm cao về an toàn sinh học và an ninh sinh học là một điều còn xa, chưa đạt được.
Chỉ số An ninh Y tế Toàn cầu (Global Health Security Index) – chỉ số đo lường liệu các quốc gia có luật pháp, quy định, cơ quan giám sát, chính sách và đào tạo về an toàn sinh học và an ninh sinh học hay không, mang tính hướng dẫn. Được dẫn dắt bởi tổ chức Sáng kiến Đe dọa Hạt nhân (NTI) có trụ sở tại Hoa Kỳ, chỉ số An ninh Y tế Toàn cầu cho thấy chỉ khoảng 1/4 các quốc gia có phòng thí nghiệm BSL-4 nhận được điểm số cao về an toàn sinh học và an ninh sinh học. Điều này cho thấy các quốc gia phát triển các hệ thống quản lý khủng hoảng sinh học toàn diện cần phải cải thiện nhiều hơn nữa.
Trở thành thành viên của Nhóm chuyên gia quốc tế về các cơ quan quản lý an toàn sinh học và an ninh sinh học, nơi các cơ quan quản lý quốc gia chia sẻ các thực tiễn tốt nhất trong lĩnh vực này, là một chỉ số khác về thực hành an toàn sinh học và an ninh sinh học quốc gia.
Chỉ 40% các quốc gia có phòng thí nghiệm an toàn sinh học cấp 4 là thành viên của diễn đàn: Úc, Canada, Pháp, Đức, Nhật Bản, Singapore, Thụy Sĩ, Anh và Mỹ.
Và chưa có phòng thí nghiệm nào đăng ký hệ thống quản lý khủng hoảng sinh học tự nguyện (ISO 35001), được giới thiệu vào năm 2019 để thiết lập các quy trình quản lý nhằm giảm rủi ro về an toàn sinh học và an ninh sinh học.
Đại đa số các quốc gia có phòng thí nghiệm ngăn chặn tối đa (maximum containment lab) không quy định nghiên cứu lưỡng dụng*, mà đề cập đến các thí nghiệm được tiến hành vì mục đích hòa bình nhưng có thể được điều chỉnh để gây hại; hoặc nghiên cứu tăng chức năng**, tập trung vào việc tăng khả năng gây bệnh của mầm bệnh.
3 trong số 23 quốc gia có phòng thí nghiệm BSL4 (Úc, Canada và Mỹ) có chính sách quốc gia về giám sát nghiên cứu lưỡng dụng*. Ít nhất 3 quốc gia khác (Đức, Thụy Sĩ và Anh) có một số hình thức giám sát lưỡng dụng, ví dụ, các cơ quan tài trợ yêu cầu người nhận tài trợ của họ đánh giá nghiên cứu của họ về các tác động của lưỡng dụng.
Gia tăng nhu cầu đối với phòng thí nghiệm an toàn sinh học cấp 4
Điều đó vẫn khiến một tỷ lệ lớn các nghiên cứu khoa học về virus Corona được thực hiện ở các quốc gia không có sự giám sát của nghiên cứu lưỡng dụng* hoặc các nghiên cứu tăng chức năng**. Điều này đặc biệt liên quan đến việc nghiên cứu tăng chức năng với virus Corona có khả năng tăng lên khi mà các nhà khoa học muốn tìm cách hiểu rõ hơn về những loại virus này và xác định loại virus nào có nguy cơ cao hơn khi nhảy từ động vật sang người hoặc lây truyền giữa người với người.
Nhiều quốc gia dự kiến cũng sẽ tìm kiếm các phòng thí nghiệm an toàn sinh học cấp 4 (biosafety level 4 lab), sau đại dịch như một phần của sự nhấn mạnh vào việc chuẩn bị và ứng phó với đại dịch.
Mặc dù đại dịch COVID-19 là một lời nhắc nhở rõ ràng về những rủi ro do các bệnh truyền nhiễm gây ra và tầm quan trọng của một doanh nghiệp nghiên cứu y sinh mạnh mẽ trong việc cứu sống mạng người, chúng ta cũng cần lưu ý rằng những nghiên cứu như vậy có thể mang theo những rủi ro của riêng nó. Tuy nhiên, nền tảng khoa học tốt và chính sách thông minh có thể kiểm soát những rủi ro đó và cho phép nhân loại gặt hái những lợi ích từ nghiên cứu này.
*Nghiên cứu lưỡng dụng (dual-use research) là nghiên cứu có thể được sử dụng cho cả mục đích có ích và gây hại.
*Nghiên cứu tăng chức năng (gain-of-function research) là nghiên cứu y học làm biến đổi gen của một sinh vật theo cách có thể tăng cường các chức năng sinh học của các sản phẩm gen.
Nguồn: The Conversation
Thiết bị phòng sạch VCR là đơn vị phân phối độc quyền tủ an toàn sinh học cấp 3 (BSCIII cabinet hay Isolator) phục vụ cho phòng thí nghiệm an toàn sinh học cấp 3, phòng thí nghiệm an toàn sinh học cấp 4 của tập đoàn BLOCK Technology (châu Âu). Là đơn vị duy nhất trực tiếp phân phối và vận chuyển nên VCR cam kết mang đến sản phẩm tủ cách ly chất lượng hàng đầu. Liên hệ ngay VCR để nhận tư vấn! Hotline: 094 903 0817 / 090 123 7008.
